Η γαλλική Αριστερά βλέπει «δεξιά συνωμοσία» κατά του Ροβεσπιέρου

 

 

της Ειρήνης Μητροπούλου

 

Μέρος καπιταλιστικής συνωμοσίας ένα βιντεοπαιχνίδι; Και όμως, έτσι λένε κάποιοι γάλλοι πολιτικοί της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Εχουν εξοργιστεί επειδή στο τελευταίο επεισόδιο του video game «Assassin's Creed: Unity» («Το Σύμβολο της Πίστεως ενός Δολοφόνου: Ενότητα») ένας από τους ανηλεείς φονιάδες είναι ο Ροβεσπιέρος.

Στα προηγούμενα παιχνίδια της σειράς οι παίκτες περιφέρονται ελεύθερα σε μια αρχαία πόλη, ακολουθώντας μια μάλλον ρηχή πλοκή με δολοφόνους, συνωμοσίες και πράξεις βίαιης εκδίκησης.

Αλλά αυτή τη φορά σκηνικό είναι το Παρίσι στη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης και το σενάριο δεν θα μπορούσε να αποφύγει τον διαβόητο δικηγόρο και οπαδό των καρατομήσεων στο όνομα της επαναστατικής ηθικής Μαξιμιλιανό Ροβεσπιέρο. Τον παρουσιάζει σαν βάρβαρο, αιμοσταγή και ψυχοπαθή σφαγέα, γεγονός που έχει προκαλέσει πολιτικές αναταράξεις.

Δύο αιώνες αφότου και το δικό του κεφάλι κατέληξε στην γκιλοτίνα, ο Μαξιμιλιέν Φρανσουά Μαρί Ισιντόρ ντε Ρομπεσπιέρ εξακολουθεί να είναι ένας κεντρικός και πολύ αμφιλεγόμενος ηγέτης της Γαλλικής Επανάστασης. Το παιχνίδι δίνει έμφαση στο φονικό του έργο. Στο κάτω-κάτω είναι ιστορικό γεγονός ότι ο Ροβεσπιέρος συμμετείχε άμεσα ή έμμεσα σε χιλιάδες εκτελέσεις (περίπου 1.400 μέσα σε έξι εβδομάδες μόνο στο Παρίσι) στη διάρκεια της περιόδου της «Τρομοκρατίας» (1793-94). Αλλά η ριζοσπαστική Αριστερά στη Γαλλία τον τιμά ως «άνθρωπο του λαού» και «πατέρα της Επανάστασης». Εξ ου η μανία πολιτικών όπως ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, που εξαπέλυσαν μύδρους. «Αυτό είναι προπαγάνδα κατά του λαού» δήλωσε ο ευρωβουλευτής και πρώην υποψήφιος πρόεδρος του Αριστερού Μετώπου.

«Ο γαλλικός λαός, οι Γάλλοι της Επανάστασης παρουσιάζονται σαν βάρβαροι, σαν αιμοδιψείς άγριοι. Ενας άνθρωπος που ήταν απελευθερωτής μας σε κάποια φάση της Επανάστασης παρουσιάζεται σαν ένα τέρας. Ενώ η Μαρία-Αντουανέτα και ο Λουδοβίκος ΙΣτ' εμφανίζονται σαν ευγενή θύματα» είπε ο Μελανσόν. Και κατήγγειλε ότι το βιντεοπαιχνίδι, το οποίο κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα από τη γαλλική εταιρεία παραγωγής Ubisoft, είναι «μέρος μιας καπιταλιστικής συνωμοσίας».

 

Η σειρά είναι δημοφιλής σε κοινό και κριτικούς, και έχει πουλήσει περισσότερα από 73 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλον τον κόσμο. Αλλά τέτοιο, πολιτικό πρόβλημα δεν ανέκυψε ποτέ προηγουμένως.

Παιχνίδι, όχι μάθημα Ιστορίας

Οι κατασκευαστές παραδέχονται ότι έχουν μεγαλοποιήσει κάποια γεγονότα της Επανάστασης και έχουν αποδώσει ελεύθερα μερικά άλλα. Το πλήθος, ας πούμε, εμφανίζεται να κρατάει την τρίχρωμη γαλλική σημαία το 1791, όταν εκτυλίσσεται η πλοκή του παιχνιδιού. Αλλά τρικολόρ δεν υπήρχε πριν από το 1794. Οι επαναστάτες τραγουδάνε επίσης τη «Μασσαλιώτιδα» προτού γίνει εθνικός ύμνος. Η Βαστίλλη στέκεται όρθια, ενώ κατεδαφίστηκε στις 15 Ιουλίου του 1789. «Εμείς φτιάξαμε ένα βιντεοπαιχνίδι για το ευρύ κοινό. Εμείς δεν κάνουμε μάθημα Ιστορίας» δικαιολογήθηκε ο παραγωγός Αντουάν Βιμάλ ντι Μοντέλ.

Ενας άλλος πολιτικός της Αριστεράς  και ιστορικός έχει διαφορετική άποψη. Υποστηρίζει ότι πολλοί νέοι μαθαίνουν σήμερα Ιστορία από παιχνίδια παρά από βιβλία ή ταινίες. Ο Αλεξίς Κορμπιέρ, γενικός γραμματέας του Κόμματος της Αριστεράς (Parti de Gauche), λέει ότι το παιχνίδι «δείχνει εσφαλμένα ότι υπήρξαν (σ.σ.: στην Τρομοκρατία) εκατοντάδες χιλιάδες θάνατοι και ότι ολόκληροι δρόμοι γέμισαν με αίμα». Και απηύθυνε έκκληση για μια «δημόσια συζήτηση» σχετικά με το πώς παρουσιάζεται η Ιστορία στη νεολαία.

Χιλιάδες πέθαναν στην Τρομοκρατία, όχι μόνο αριστοκράτες αλλά πολλοί επαναστάτες και απλοί άνθρωποι ύποπτοι για προδοσία, συμπεριλαμβανομένου τελικά του ίδιου του αρχιτέκτονά της, του αδιάφθορου αλλά σκληρότατου Ροβεσπιέρου. Ο ισχυρισμός του παιχνιδιού για «εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς» είναι όντως υπερβολικός.

Δεξιοί και πιο μετριοπαθείς αριστεροί πολιτικοί έχουν χλευάσει την οργή του Μελανσόν και της σκληροπυρηνικής Αριστεράς. Ενας συντηρητικός σχολιαστής είπε ότι «είναι σαν να αρχίζει μια πολιτική συζήτηση σχετικά με το πώς παρουσιάζεται η Αμερική στα βιντεοπαιχνίδια με τον Μπάτμαν».

Αλλά η υπόθεση δείχνει την επίμονη ασάφεια στον τρόπο με τον οποίο βλέπουν οι Γάλλοι την Επανάσταση του 1789-1794 και την Αυτοκρατορία του Ναπολέοντα.

Μεγάλο μέρος της πολιτικής δομής και του Δικαίου της σύγχρονης Γαλλίας έχει τις ρίζες του σε αυτή την περίοδο. Οι μαθητές διδάσκονται ότι η Γαλλική Επανάσταση - όχι η προηγηθείσα Αμερικανική Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας ούτε η μεταγενέστερη Βιομηχανική Επανάσταση στη Βρετανία - ήταν η πραγματική αρχή της σύγχρονης εποχής.

Δεν είναι εύκολο λοιπόν για τους Γάλλους να αντιμετωπίσουν έναν άνθρωπο σαν τον Ροβεσπιέρο, ο οποίος ξεκίνησε ως ιδεαλιστής της ισότητας και της ελευθερίας, δίνοντας μάχη για την κατάργηση της θανατικής ποινής, αλλά στη συνέχεια έγινε ο σκληροπυρηνικός «άρχοντας του τρόμου» που έστελνε μαζικά και με συνοπτικές διαδικασίες ανθρώπους στη λαιμητόμο.

Απολογητές του Ροβεσπιέρου λένε ότι κακώς έχει κατηγορηθεί για την Τρομοκρατία, που ήταν, κατά την άποψή τους, «περισσότερο μια μαζική υστερία παρά το έργο ενός ανθρώπου»

 

Δημοσιεύθηκε στο Βήμα στις 20/11/2014